Şubat 2009’da Volume Dergisi’nde yayınlanmıştır.

Bu yazıda sizlere minör ve majör pentatonik dizilerini birlikte kullanmanın yollarından bahsedeceğim. Tabi ki araya biraz blues dizisi de katacağız. 12 ölçü blues akor yürüşünü hatırlayalım:

Yukardaki akorlar üzerine A minör pentatonik dizisini çalabiliriz. Bunu heralde pek çoğunuz biliyorsunuzdur:

Dikkat ederseniz akor dizisinde majör ya da minör akorlar yerine dominant 7 karakterli akorlar tercih edilmişti. Dominant 7’li akor formülünü hatırlayalım: 1 3 5 b7. Minör Pentatonik ise: 1, b3, 4, 5, b7 aralıklarından oluşmaktadır. A7 üzerine A minör pentatonik çaldığımızda “C (b3) ile C# (3) çarpışmaz mı?” demeyin. Dominant 7 üzerine çalınan blues’da minör üçlü ile majör üçlü yan yana her zaman kullanılıyor. Bu çarpışma güzel bir lezzet katıyor. Sadece eşlik edenlerin majör üçlüyü ısrarla vurguladığı bir anda cümlelerinizi minör üçlüye çözmemeye gayret edin yeter.

12 ölçü blues çalarken sololarımızda minör pentatonik diziye b5’liyi de ekleyerek elde edeceğimiz. Blues Dizisi’ni de ihmal edemeyiz ama değil mi?

Dominant 7 üzerine minör pentatonik çalabiliyorsak majör pentatoniği rahat rahat çalarız herhalde ama değil mi? (Majör Pentatonik: 1, 2, 3, 5, 6) 

İşte şimdi en önemli kısmı geliyor. Minör ve majör pentatoniği karıştıralım. Buyrun şunu deneyin:

Yukarda verilen notaları kendinize göre uyarlayın. Vibrato ve bend ekleyin. Zamanlamayı değiştirin. Kısacası o notaları kullanarak kendi cümlelerinizi kurun. Hem majör pentatonik hem de minör pentatonik dizisinden notaları birlikte, karışık bir şekilde kullanarak belki de sıkılmış olduğunuz blues cümlelerinizde yeni ufuklara doğru yol alabilirsiniz. (Umarım!) Son ölçüde benim yaptığım gibi Eb’ü de kullanarak blues dizisini de denkleme dahil etmeyi unutmayın. Bu melez diziyi daha da genişletmek istersek söyle bir şey çıkıyor:

Minör ve majör pentatonike b5’li dereceyi de ekleyerek elde ettiğimiz sekiz notalı bu melez dizi şu sesleri barındırıyor: 1, 2, b3, 3, 4, 5, 6, b7. Yukarda verilen çıkıcı yürüyüşte dereceler sırayla verilmemiş, bazıları atlanmıştır. Örneğin ilk oktavda majör üçlü pas geçilirken ikinci oktavda minör üçlü ile majör üçlü birlikte kullanılıyor. Siz de inici ve çıkıcı dizilerinizi kendinize göre düzenleyebilirsiniz. Bir başka dikkat çekici nokta ise yine ikinci oktavda arka arkaya C, C#, D ve D# seslerinin kromatik olarak arka arkaya çalınması. Aman Tanrım bu kadar kromatisizm… Yoksa cazcı mı oldum?!

Bu yazıda artık klişeleşmiş, kendini tekrar eden sıkıcı pentatonik cümleleri çalıp durmak yerine üç diziyi birden karıştırarak yeni sound’lar elde edebilmenizi amaçlıyorum. Unutmayın kurallar yıkılmak içindir.

Bora USLUSOY